Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την αειφόρο ανάπτυξη των παραγωγικών αλυσίδων του αγροδιατροφικού τομέα είναι η αναλυτική παρακολούθηση των διαδικασιών παραγωγής και ιχνηλασιμότητας όλης της αλυσίδας παραγωγής. Αν και ο τομέας της διασφάλισης της ποιότητας είναι ήδη σε πολύ προχωρημένο στάδιο, γεγονός που αναγνωρίζεται από την αγορά, στη διαδικασία της παραγωγής εξακολουθούν να παραμένουν ανοιχτά τα ζητήματα της ιχνηλασιμότητας, τα οποία απαιτούν την ενσωμάτωση νέων καινοτόμων τεχνολογιών, ώστε να καμφθούν και τα εναπομείναντα σημάδια δυσπιστίας εκ μέρους των αγορών και των καταναλωτών.
Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά η ευαισθησία των καταναλωτών για την ποιότητα και την προέλευση των προϊόντων που καταφθάνουν στο πιάτο τους και γι’ αυτό η πλειοψηφία τους πλέον επιθυμεί να γνωρίζει το ιστορικό των προϊόντων που καταναλώνει. Την παραπάνω ανασφάλεια των καταναλωτών καλείται να καλύψει η τεχνολογία “Blockchain”, η οποία επιτρέπει τη διανομή και μη παραποίηση ψηφιακών πληροφοριών μεταξύ χρηστών. Αποτελεί μια χρονοσειρά αμετάβλητων δεδομένων, τα οποία κρυπτογραφούνται και συνδέονται μεταξύ τους. Τα εν λόγω δεδομένα (block of data) διαχειρίζονται από ένα δίκτυο υπολογιστών, δύσκολα αλλοιώνονται και είναι διαθέσιμα σε οποιονδήποτε δύναται να έχει πρόσβαση. Έτσι, αξιοποιώντας την τεχνολογία Blockchain, ο κάθε χρήστης (τόσο η επιχείρηση όσο και ο τελικός καταναλωτής) μπορεί να παρακολουθεί, όλες εκείνες τις διαδικασίες, πιστοποιητικά, αναλύσεις και πληροφορίες που συνοδεύουν το προϊόν, από τη στιγμή της παραγωγής μέχρι και τη στιγμή της αγοράς του.
Στόχος του ερευνητικού έργου θα είναι η ανάπτυξη ενός πλήρους ψηφιοποιημένου συστήματος ιχνηλασιμότητας και διασφάλισης ποιότητας νέων ή υφιστάμενων προϊόντων των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων, που θα βασίζεται στη τεχνολογία Blockchain.
Το σύστημα θα συλλεγεί όλες τις πληροφορίες που συνοδεύουν το προϊόν, με σκοπό την καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών και παράλληλα την προστασία και ενίσχυση της φήμης των προϊόντων των επιχειρήσεων στην Εθνική στη διεθνή αγορά.
Αποτέλεσμα της υλοποίησης του έργου, θα είναι η αξιοποίηση της προόδου της τεχνολογίας στη διαχείριση και προσβασιμότητα των δεδομένων, στην καθημερινή ρουτίνα της επιχείρησης, με απώτερο σκοπό τη βελτιστοποίηση της ιχνηλασιμότητας των προϊόντων της και κατ΄ επέκταση την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της και της εξαγωγικής της δυναμικής.
Η υλοποίηση του έργου αναμένεται να συμβάλει τα ακόλουθα στις εμπλεκόμενες επιχειρήσεις:
στη βελτίωση του συστήματος ιχνηλασιμότητας των προϊόντων, στον εκσυγχρονισμό του συστήματος διαχείρισης των δεδομένων, στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών τους, στη δυνατότητα ενσωμάτωσης των νέων χαρακτηριστικών σε όλα τα υφιστάμενα προϊόντα,
στην ενίσχυση της αίσθησης της ασφάλειας του πελάτη/καταναλωτή, στην ενίσχυση του ονόματος των προϊόντων τους, στη βελτίωση της θέσης τους στην εθνική και διεθνή αγορά.
Τα αναμενόμενα εμπορικά αποτελέσματα του έργου εκτιμάται ότι θα είναι:
Εισαγωγή καινοτόμων μεθόδων ιχνηλασιμότητας και διάχυσης της πληροφορίας, βασισμένων σε σύγχρονες προσεγγίσεις, που θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις στη λήψη αποφάσεων στον στρατηγικό τους σχεδιασμό.
Δυνατότητα διασύνδεσης της παραγωγής (α΄ ύλης) με την μεταποίηση και εμπορία των προϊόντων, μέσα από την βελτίωση της ασφάλειας και ιχνηλασιμότητας στο πλαίσιο της σύγχρονης λογικής Διαχείρισης Ολικής Ποιότητας (ΔΟΠ).
Δημιουργία ανθρώπινου δυναμικού υψηλής εκπαίδευσης και κατάρτισης σε θέματα ενσωμάτωσης υψηλής τεχνολογίας στον κλάδο της αγροδιατροφής.
Κάλυψη των απαιτήσεων νέων ελκυστικών αγορών για τα ελληνικά προϊόντα.
Τα παραγόμενα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα αποτελούν σημαντικό κομμάτι της διατροφής εδώ και χιλιετίες, παρέχοντας στον άνθρωπο θρεπτικά στοιχεία απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη και την υγεία του.
Τα τελευταία χρόνια η αυξημένη συνειδητοποίηση εκ μέρους των πολιτών για τη δυνατότητα να προαχθεί η υγεία και να αναβαθμιστεί η ποιότητα της ζωής, μέσω της σωστής διατροφής, έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη αποτύπωσης και ανάδειξης της σύστασης και της βιολογικής αξίας των προϊόντων του κλάδου της αγροδιατροφής της. Η συγκεκριμένη εξέλιξη καθοδηγεί και τις επιχειρήσεις του κλάδου ως προς την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουν στο μέλλον για να καλύψουν τις ανάγκες των καταναλωτών (from fork to farm).
Στόχος του ερευνητικού έργου θα είναι η δημιουργία μιας μοριακής διατροφικής ταυτότητας με χρήση αναλυτικών τεχνολογιών αιχμής των προϊόντων των επιχειρήσεων του Cluster, ώστε να αναδειχθεί η μοναδικότητα, η ποιότητα και διαφορετικότητά τους έναντι άλλων ώστε να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των πελατών και καταναλωτών που εγείρονται από τον ελλιπή χαρακτηρισμό των διατροφικών ιδιοτήτων τους.
Αποτέλεσμα της υλοποίησης του έργου θα είναι η δημιουργία μιας Ηλεκτρονικής Βάσης στο Cluster για την συστηματική και επικαιροποιημένη καταγραφή των διατροφικών χαρακτηριστικών των προϊόντων των συμμετεχόντων επιχειρήσεων. Η βάση μπορεί να αποτελέσει ένα βασικό εργαλείο προώθησης των προϊόντων του κλάδου αλλά και συμβολής στη διοίκηση στη διαδικασία λήψης διοικητικών μέτρων και αποφάσεων, που να στοχεύουν στη συντονισμένη καταγραφή των διατροφικών συστατικών των ελληνικών τροφίμων και στην ανάδειξη των διατροφικών χαρακτηριστικών τους με στόχο την προώθησή τους στις αγορές.
Κατά τα τελευταία χρόνια η αγοραστική συμπεριφορά των Ευρωπαίων αλλά και των Ελλήνων καταναλωτών συνεχώς αλλάζει αφού αναζητούν στα τρόφιμα που καταναλώνουν όχι µόνο υψηλότερες προδιαγραφές στο θέμα της υγιεινής, αλλά παράλληλα και πιστοποίηση/ επιβεβαίωση της καταγωγής και του τρόπου παραγωγής των τροφίμων αυτών.
Για το λόγο αυτό, η ανάπτυξη συστημάτων ιχνηλασιμότητας αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση για τα αγροτικά προϊόντα φυτικής ή ζωικής προέλευσης. Η δυνατότητα αναγνώρισης ή ανίχνευσης του πρωτογενούς προϊόντος και κυρίως του είδους προέλευσης, με τη χρήση μοριακών δεικτών (π.χ. DNA), αποτελεί ένα σημαντικό στόχο για τη διαφύλαξη και την περαιτέρω αξιοποίηση και προβολή των προϊόντων του αγροδιατροφικού κλάδου. Οι νέες αυτές τεχνολογίες και οι καινοτόμες προσεγγίσεις αλλάζουν τον τρόπο εφαρμογής της γενετικής πιστοποίησης και της ιχνηλασιμότητας των τροφίμων με σημαντικά πλεονεκτήματα τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τις επιχειρήσεις, λόγω της προστιθέμενης αξίας που προσδίδουν.
Στόχος του ερευνητικού έργου θα είναι η δημιουργία γενετικής ταυτότητας (Food Identity) στα προϊόντα των επιχειρήσεων του Cluster, γεγονός που θα συμβάλει στην προστασία και στη βελτίωση των παραγωγικών και μεταποιητικών διαδικασιών.
Αποτέλεσμα της υλοποίησης του έργου θα είναι η δημιουργία ταυτότητας των ελληνικών προϊόντων των επιχειρήσεων του Cluster σε σχέση με το γενετικό προφίλ. Το παραπάνω γεγονός θα συμβάλει στην ενίσχυση του “brand name” των Ελληνικών προϊόντων του αγροδιατροφικού τομέα.
Τα λειτουργικά τρόφιμα είναι τρόφιμα που έχουν ευεργετικό αποτέλεσμα στον άνθρωπο. Αυτό το πετυχαίνουν συνήθως επειδή περιέχουν ουσίες ή και μικροοργανισμούς (για παράδειγμα προβιοτικά βακτήρια, πρεβιοτικές ίνες (π.χ. βρώμη), μύκητες), που επηρεάζουν βιοχημικές λειτουργίες στον άνθρωπο βελτιώνοντας την υγεία και ευεξία.
Ανάμεσα σε αυτά βρίσκονται και τα τρόφιμα με πρεβιοτικά και προβιοτικά που ως στόχο έχουν τη βελτίωση του εντερικού μικροβιώματος. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η αλλοίωση του εντερικού μικροβιώματος συμβάλλει στην ανάπτυξη μεταβολικών και χρόνιων παθήσεων, ενώ ένας καλά ισορροπημένος μικροβιακός πληθυσμός στο έντερο είναι απαραίτητος για την υγεία στον άνθρωπο.
Στόχος του ερευνητικού έργου θα είναι η διερεύνηση απομόνωσης και χαρακτηρισμού νέων ή υφιστάμενων στελεχών, ενδεχομένως με προβιοτικά χαρακτηριστικά, που προέρχονται από προϊόντα των επιχειρήσεων του Cluster. Οι νέοι μικροοργανισμοί θα εξεταστεί κατά πόσο μπορούν να χαρακτηριστούν ως προβιοτικά επόμενης γενιάς, καθώς και η εμπορική τους χρήση με ότι αυτό συνεπάγεται για τις επιχειρήσεις.
Αποτέλεσμα της υλοποίησης του έργου θα είναι η απομόνωση και ο χαρακτηρισμός νέων μικροβιακών στελεχών εμπορικού ενδιαφέροντος αλλά και ο χαρακτηρισμός των μικροβίων παραδοσιακών προϊόντων ως εργαλείων που θα βοηθήσουν την είσοδο τους στην αγορά των λειτουργικών τροφίμων, δίνοντάς τους προστιθέμενη αξία και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Η μεθοδολογία και τα αποτελέσματα του έργου είναι σε συνάρτηση με την έρευνα που ήδη διεξάγει το ΙΝΕΒ σε άλλα τρόφιμα, ώστε το όλο εγχείρημα, μεταξύ άλλων, να αποτελέσει και τρόπο προσέλκυσης νέων μελών στο Cluster.
Όλα τα τρόφιμα, κατά τη συντήρησή τους, υπόκεινται σ’ έναν αριθμό αλλαγών, που οδηγούν στην μεταβολή των οργανοληπτικών και μορφολογικών χαρακτηριστικών τους. Οι αλλαγές αυτές χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, σε αυτές που οφείλονται στην μικροβιακή επιμόλυνση και ανάπτυξη και σε αυτές που είναι αποτέλεσμα φυσικοχημικών αλλαγών των συστατικών τους.
Στόχος του ερευνητικού έργου θα είναι η ανάπτυξη προγνωστικών μοντέλων, τα οποία να περιγράφουν τη «συμπεριφορά» των διαφόρων μικροοργανισμών και μεταβολιτών που βρίσκονται στο περιβάλλον του τρόφιμου, με στόχο την πρόβλεψη και αποφυγή της μετέπειτα αλλοίωσης του.
Αποτέλεσμα της υλοποίησης του έργου θα είναι η δημιουργία ενός συμβουλευτικού εργαλείου το οποίο να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις επιχειρήσεις του Cluster για την εκτίμηση/πρόβλεψη της ανάπτυξης, επιβίωσης και αδρανοποίησης των παθογόνων και αλλοιωγόνων τροφιμογενών μικροοργανισμών, που δημιουργούνται, κατά τον χειρισμό, επεξεργασία και διακίνηση των τροφίμων.
Το εν λόγω εργαλείο θα εξεταστεί κατά πόσο μπορεί να είναι ένα ασφαλές και λειτουργικά σχεδιασμένο λογισμικό, το οποίο να είναι συνδεδεμένο με τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας των επιχειρήσεων.
Ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές, αλλά και βιομηχανίες τροφίμων και ποτών στρέφονται προς τις συσκευασίες με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Οι καταναλωτές εξακολουθούν να επιλέγουν και να ξεχωρίζουν τη χάρτινη συσκευασία ως περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον σε σχέση με τις υπόλοιπες, ενώ σε ποσοστό που ξεπερνά το 50%, πιστεύουν πως η χρήση πλαστικού βιολογικής προέλευσης ενισχύει το περιβαλλοντικό προφίλ των χάρτινων συσκευασιών.
Συνεπώς, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό το πως θα αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα την εν λόγω πρόκληση για τη δημιουργία φιλικότερων προς το περιβάλλον συσκευασιών των προϊόντων τους.
Στόχος του ερευνητικού έργου θα είναι η διερεύνηση των εναλλακτικών λύσεων όσον αφορά στη χρήση φιλικότερων προς το περιβάλλον συσκευασιών ανά κατηγορία προϊόντος των μελών του Cluster.
Αποτέλεσμα της υλοποίησης του έργου θα είναι να δώσει νέα χαρακτηριστικά στα προϊόντα των επιχειρήσεων του Cluster, στοχεύοντας στην ενίσχυση του brand name τους, της ανταγωνιστικότητας και εξαγωγικής τους δυναμικής και θέτοντας τις βάσεις για την πιστοποίηση της συσκευασίας των μελών, ως προς τη φιλικότητά της προς το περιβάλλον.
Ερευνητικά Έργα Blockchain Διατροφική Αξία Γενετική Ταυτότητα Λειτουργικά Τρόφιμα Προγνωστικά Μοντέλα Αλλοίωσης Συσκευασίες Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την αειφόρο ανάπτυξη των παραγωγικών αλυσίδων
